Sarajevo: Zašto je otkazana Evropska konferencija rabina-različite reakcije

Sarajevo je od 16. do 18. juna trebalo biti domaćin Evropske konferencije rabina. Konferencija je otkazana. Nakon toga, uslijedio je veliki broj reakcija iz Bosne i Hercegovine, ali i zemalja Evropske unije. Plan je bio da se u Sarajevu okupe rabini iz cijele Evrope da bi razgovarali o pitanjima važnim za evropske Jevreje.

Evropska konferencija rabina osnovana je 1956. godine sa sjedištem u Minhenu. Ona okuplja oko hiljadu rabina koji djeluju od Dublina do Vladivostoka. Njihova misija uključuje promociju demokratije, evropske saradnje, ljudskih prava te sigurnosti i mira na Bliskom istoku. Jakob Finci, predsjednik Jevrejske zajednice u Sarajevu:

„Time je, rekao bih, BiH dala jedan autogol sama sebi iz jednostavnog razloga što su takve konferencije održane i u Zagrebu i u Beogradu bez ikakvih problema. Jedino mi, koji se hvalimo da smo otvorena zemlja, da su ljudi ravnopravni, da možemo zajedno živjeti i živimo, branimo jednoj religijskoj organizaciji da ovdje zasjeda.“

Na Konferenciji se trebalo razgovarati o najvažnijim pitanjima evropskih Jevreja, a koja se odnose na slobodu vjeroispovijesti i vjerovanja. Vedad Pašić, profesor na Prirodno-matematičkom fakultetu Univerziteta u Tuzli:

„Činjenica da je rabinska konferencija u Sarajevu, odnosno BiH, otkazana, a sve zbog reakcije jednog federalnog ministra, je upravo rečeno, skandalozna. Prije svega zbog izostanka bilo kakve reakcije premijera Federacije, ministra vanjskih poslova koji je šef datoga ministra. Nikakve reakcije, ja barem nisam čuo, ni od gradonačelnika Sarajeva, niti od načelnika opštine u kojoj se sve to trebalo dogoditi.“

O čemu se na Konferenciji trebalo razgovarati, pojasnio nam je i Jakob Finci:

„Rabini su, ustvari, učitelji i htjeli su da raspravljaju o evropskim jevrejskim problemima koji se poklapaju sa islamskim – obredno klanje kojim se dobija i halal meso i košer meso se u Evropi zabranjuje. To je bila jedna od tema. Tema obrezivanja muške djece se isto tako u Evropi zabranjuje do 18 godina, dok ne pitate dijete da se obreže ili ne i slične stvari.“

Ministar rada i socijalne politike Federacije Bosne i Hercegovine Adnan Delić poručio je da ovaj događaj ne treba glavnom gradu Bosne i Hercegovine. On je, među ostalim, naveo:

„Ovo je moralni apel u ime svih koji vjeruju u ljudskost i pravdu i poziv da se ne zloupotrebljava grad koji je preživio najdužu opsadu u modernoj historiji Evrope za ove perfidne ciljeve onih koji podržavaju trenutno najokrutnijeg okupatora na svijetu. Kao čovjek koji živi u Bosni i Hercegovini, kao neko ko vjeruje u vrijednosti istine, pravde i dostojanstva svakog ljudskog bića, izražavam najoštriji protest zbog najave održavanja Evropske konferencije rabina od 16. do 18. juna u Sarajevu.“

Vedad Pašić komentariše:

„Miješanje anticionizma i antisemitizma, što je ovdje klasični primjer, je upravo najveća pomoć ljudima koji provode genocid u Gazi, nažalost, već godinu skoro i po dana. I ovo je jedan ogromni autogol koji je BiH sama sebi postigla u evropskom diplomatskom miljeu. I, naravno, našem generalnom karakteru kao jedne tolerantne, multietničke, multikonfesionalne zemlje. Bruka i sramota!“

Dino Mustafić, direktor Narodnog pozorišta Sarajevo, smatra da je otkazivanje rabinske konferencije još jedan politički potez koji pokazuje disfunkcionalnost Bosne i Hercegovine:

„Očigledno je iza namjere ove konferencije bila kompromitacija Sarajeva, optužbe za prohamasovski stav, kako se želi to predstaviti u javnosti dijela Sarajeva. I, sigurno, da namjere nisu nimalo bile naivne. Jer, ovo kako se medijski prezentira, govori da je sve unaprijed bilo pripremljeno.“

Nije bilo na dnevnom redu nikakve rasprave o Bliskom istoku, o Gazi, o svim tim stvarima koje se tamo događaju, jer je to evropska konferencija, navodi Finci i dodaje da će Evropska konferencija rabina reagovati:

„Njihov je zaključak da će obavijestiti EU i sugerisati da BiH, svojim ponašanjem, ne ispunjava stavove iz evropskih konvencija o ravnopravnosti vjerskih zajednica o slobodi govora, o slobodi okupljanja i da će predložiti da se zaustavi put BiH ka EU.“

Bivši reisu-l-ulema Islamske zajednice u Bosni i Hercegovini Mustafa Cerić oglasio se o namjeri Evropske konferencije rabina:

„Povodom najavljenog Kongresa evropskih rabina u Sarajevu, od 16. do 18. juna 2025. godine, Sarajevo dočekuje sve ljude dobre volje koji dolaze u duhu mira, dijaloga i zajedničke borbe protiv svih oblika mržnje, uključujući antisemitizam, ali i antipalestinizam. Istovremeno, Sarajevo jasno i odgovorno poručuje: ovaj grad neće biti platforma za opravdavanje ratnih zločina nad palestinskim civilima.“

Aktuelni reisu-l-ulema dr. Husein ef. Kavazović takođe se oglasio o Konferenciji:

„Nisam imao nikakvih saznanja o događaju. Ako je neko imao lošu namjeru prema ovom gradu, Sarajevu, perfektno ju je realizovao. Takođe, ako je istina da su neki odgovorni ljudi iz ovog grada znali za skup, morali su to bolje iskomunicirati. Sarajevo je bilo najbolje mjesto da se iz njega pošalje poruka da se zaustavi pogrom i stradanje u Svetoj zemlji – i da to baš urade evropski rabini."

Vođa Konferencije, rabin Pinčas Goldšmit (Pinchas Goldschmidt) kazao je da ih niko od službenika iz BiH nije ni pokušao kontaktirati, a planirano okupljanje otkazano im je u posljednji trenutak, što je nazvao sramotnim.