Pobrić: Ruska kultura je sve suprotno od onoga što Rusija danas radi

Brojne institucije, festivali i takmičenja smatraju izbacivanje ruskih autora iz različith sfera umjetnosti efektnim simbolom podrške Ukrajini i protesta protiv ruskih ratnih tendencija. Pored zabrane učešća na Euroviziji i sportskim takmičenjima, ograničavanje ruske kulture je evidentno u književnosti, filmu i muzičkoj umjetnosti.

Izostavljanje ruskih umjetnika iz kulturnih manifestacija u Evropi predstavlja ili adekvatan protest protiv ratnih dešavanja ili nepromišljeno uništavanje kulture. Neostvareni prijedlog italijanskog univerziteta da se otkažu predavanja o Dostojevskom i ruskoj književnosti primjer je politiziranja kako živih tako i mrtvih stvaralaca. Kontradiktornost namjere zabranjivanja ovog pisca se ogleda u njegovim junacima, koji su služili ideji slobodnog mišljenja.

“Ruska kultura je sve suprotno od onoga što Rusija danas radi na čelu s Putinom. Dostojevski uči da dva različita pogleda na jednu te istu stvar nije raslojavanje stvarnosti nego govor o njenoj suštini”, ističe Edin Pobrić, profesor na Filozofskom fakultetu UNSA.

Međunarodni filmski festival u Kanu, Evropska filmska akademija, te Filmski festival u Glasgowu primijenili su jednak princip protesta - izbacivanje ruskih filmova i reditelja iz programa. Uzimajući u obzir da su upravo u Rusiji postavljeni temelji kinematografije i filmskog jezika, s vodećim umjetnicima poput Tarkovskog, šteta se nanosi kulturnoj sferi koja čini važan dio evropskog identiteta. Zanemarivanje umjetnika isključivo na osnovu nacionalnosti podsjeća na cenzuru.

“Ne znam kako smo postali tako rigidni i orvelovski raspoloženi da mislimo da ako država radi nešto da njeni umjetnici stoje iza toga. Ne stoje! Ne moraju se čak ni javno deklarisati, to nije u obavezi umjetnika. Obaveza umjetnika je da radi umjetnost”, kaže filmski i pozorišni režiser i scenarist Faruk Lončarević.

Poznate filharmonije, zajedno s regionalno bliskom zagrebačkom, skinule su velika djela Čajkovskog s repertoara u znak solidarnosti s Ukrajinom. Ostali ruski kompozitori, kao što su Rahmanjinov, Šoštakovič, Borodin predmet su iste rasprave. Iako ispunjavaju kurikulume muzičkog obrazovanja s dugom tradicijom, trenutno su ogoljeni na politički kontekst.

“To su važni muzičari koji ovo društvo, ovaj svijet čine samo boljim, ne gorim. Stavljanje muzike kao što je muzika Čajkovskog u političku konotaciju je pogrešno i glupo”, ocjenjuje violončelistica Belma Alić.

Činjenica da se napad na kulturu koristi kao sredstvo iskazivanja solidarnosti i borbe protiv ruskih destruktivnih tendencija upućuje na moć umjetnosti. Uništavanje umjetničkog izričaja direktno šteti cijelom identitetu i osiromašuje naciju na nepovratne načine. Međutim, targetiranje umjetnika koji čine historiju uopće ne ide na štetu Rusiji, nego svjetskoj kulturnoumjetničkoj baštini.

federalna.ba