Podsjećanje na književnog klasika i nobelovca: Ernest Hemingway

21. jula u Ilinoisu (SAD)1899. godine rođen je Ernest Miller Hemingway, klasik američke i svjestke književnosti, jedan od najboljih američkih pisaca 20. stoljeća te dobitnik Nobelove nagrade za književnost.

Bio je veliki hedonista, avanturista i svjetski putnik, ljubitelj lova i ribolova, koride, pića i žena. Svoja brojna životna iskustva prenio je u književnst, stvorivši djela koja i danas osvajaju milione čitatelja  širom svijeta.

Rođen je kao  drugo od šestero djece u imućnoj obitelji dr. Clarencea i Grace Hall, dgojen na tipičan konzervativan načiin Srednjeg Zapada - strog religijski odgoj i naporan rad. Osnovnu i srednju školu završio je u Oak Parku.

Još kao sedamnaestogodišnjak počeo je da piše reportaže za školski časopis. Oglušivši se o želje svojih roditelja nije se upisao na fakultet, nego je umjesto toga počeo da radi kao novinar u jednom lokalnom časopisu u Kansas Cityu. Kroz novinarski posao izbrusio je svoj literarni stil koji se odlikuje jednostavnim pripovijedanjem, kratkim rečenicama i uvodima, preciznim opisima i izvornim engleskim jezikom

Tu je spoznao svoj spisateljski talenat i pisanje je postalo njegov životni poziv. Pored pisanja, bavio se i lovom i ribolovom. Bio je veoma radoznala ličnost i volio je da putuje. Obišao je Evropu, Kinu, Afriku, Ameriku, a živio je u Parizu, Key Westu i Hawanni.

Za vrijeme Prvog svjetsko rata dobrovoljno se prijavljuje u italijansku vojsku. Za taj doprinos mu je dodeljena srebrna medalja za hrabrost, ali je na ratištu ranjen i hospitalizivan u Milanu. Učestvovao je i u grčko-turskom ratu, Španskom građanskom ratu i Drugom svjetskom ratu.

U Chikagu je Ernest upoznao Hadley Richardson, sa kojom se oženio, a potom zajedno odlaze u Pariz gde je Hemingway radio kao dopisnik i pisac. Godine 1923. Ernest i Hadley su dobili sina Johna Nicanora Hamingwaya.

U to vreme Pariz je bio središte književnog i kulturnog života starog kontinenta. Tu se kreće u krugovima poznatih umjetnika i pisaca tog vremena poput Pabla Picassa, Jamesa Joycea, Gertrude Stein i Ezre Pounda. Ernest objavljuje „Tri priče i deset pisama“ 1923. godine, „U naše vrijeme“ 1924. godine i „Proljetne bujice“ 1926. godine.

Godine 1926. izlazi jedan od njegovih najboljih romana „Sunce se ponovo rađa“. Taj roman govori o ljudima „Izgubljene generacije“ (izraz koji je upotrijebila Gertrude Stein) koji su preživjeli strahote rata. Rat je utjecao  na njih i fizički i psihički, a pored toga oni su iskusili duboko razočarenje zbog drugačijeg načina života poslije rata.

Nakon toga napisao je i poznata djela : „Zbogom oružje“, „Snjegovi Kilimanjara“, „Imati i nemati“, „Za kim zvona zvone“.

Ubrzo nakon izlaska romana „Sunce se ponovo rađa“ Hemingway se razvodi i od Hadley zbog njegove afere sa Paulinom Pfeiffer, koja mu je postala druga žena. Nakon što je  ostala trudna sele se nazad u Ameriku. Godine 1928. rodio mu se drugi sin Patrick.

Kada nije pisao, Hemingway je bio u stalnoj potrazi za avanturom poput lova u Africi, koride u Španiji, pecanja na Floridi. Tokom svojih avantura često je imao povrede i čak je preživio nekoliko avionskih nesreća. Dok je izvještavao u Španskom građanskom ratu upozao je koleginicu Marthu Gellhorn, koja mu je uskoro postala treća žena. Tada je i prikupio materijal za roman „Za kim zvona zvone“ koji govori o njegovom iskustvu u ratu. Taj roman je nominiran za Pulicerovu nagradu.

Kada je Amerika ušla u Drugi svjetski rat, Hemingway je radio kao dopisnik sa ratišta i bio je prisutan u nekoliko ključnih trenutaka rata. Tada je upoznao svoju koleginicu i četvrtu ženu Merry Velsh.

Godine 1951, Hemingway je napisao i objavio svoj najpoznatiji roman „Starac i more“ za koji je konačno dobio Pulicerovu  nagradu. Nobelovu nagradu za književnost dobio je 1954. godine.

Na vrhuncu karijere tijelo i um su počeli da ga izdaju. Patio je od depresije, visokog pritiska i imao je problema sa jetrom. Godine 1961. izvršio je samoubistvo lovačkom puškom, okončavši život na isti način kao i njegov otac 1928. godine.

Hemingwayev  stil pisanja karakteriziraju  kratke i jasne rečenice, kako su ga još u školi učili. Snažno  je utijecao na razvoj književnosti dvadesetog stoljeća  i danas se njegova djela smatraju klasičnim djelima Američke književnosti.

Ernest Hemingway tvrdio je da ne voli svoje ime jer ga je podsjećalo na junaka drame Oscara Wildea  „Važno je zvati se Ernest”.

O veličini stvralačkog genija ovog nobelovca ne svjedoči samo veliki broj književnih nagrada, milionski tiraži štampanih, kupljenih i iznajmljenih romana koje je napisao.

Najveća potvrda njegovog literarnog kvaliteta leži u broju knjiga i filmova koji su rađeni upravo o njegovom liku i djelu. Mnogi pisci su pisali romane posvećene Hemingwayu , a jedan od najpopularnijih je i “Pariska žena“ Paula Mcclaina, roman o prvoj Hamingwayevoj ženi i njihovom burnom životu u Parizu 1920-ih.

Ernest Hemingway ili Papa, kako su ga zvali mnogi prijatelji, bio je poznat i po tome što je volio da pije. Po njemu je poznat koktel mohito, kombinacija soka od limete i bijelog ruma, ukrašen listovima mente a začinjen smeđim šećerom i ledom. Pisac je to piće smislio u havanskom baru „La Bodeguita del Medio“.

Uz pisca su se također, tokom i nakon njegovog života, vezivale brojne intrige. Jedna od njih se dotiče i pitanja- Da li je Hemingway bio špijun?

Deset godina nakon smrti Ernesta Hemingwaya ,na osnovu zakona o slobodi informacija , od FBI je zatražen piščev dosije. Uslijedio je odgovor - bilo je praćenja,kao i prisluškivanjai teorije da je Hemingway bio ruski špijun koji se u spisima sovjetske obavještajne službe KGB,navodno, vodio pod imenom Argo.

Prema nekim podacima, pisac je 1941. došao u kontakt sa sovjetskim agentima. Prema dostupnoj arhivskoj građi, Ernest Hemingway alijas Argo, nije se pokazao kao sposoban špijun, jer navodno, nikada od ruskog kolege nije dobio nikakav zadatak niti je za KGB pribavio neku validnu informaciju , tako da je ruska tajna služba s njim prekinula kontakt krajem četrdesetih godina prošlog stoljeća , u vrijeme zahuktavanja hladnoratovske politike.

Bez obzira na kontroverzne i krajnje intrigantne priče, iza Ernesta Hemingwaya ostale su zabilježene njegove brojne mudre riječi i poučne izreke. Neke od njih su:

“Mladost imamo da bismo činili gluposti, a starost da bismo žalili za tim glupostima.”

“O moralu znam samo toliko da je moralno ono poslije čega se dobro osjećate, a nemoralno ono poslije čega se osjećate loše.”

“Sve dobre knjige imaju jednu stvar zajedničku – istinitije su nego što bi to bilo da se stvarno dogode.”

“Sreća kod inteligentnih ljudi je najrjeđa stvar viđena.”

“Moramo se navići da na najvažnijim raskrsnicama ne nalazimo znakove.”

federalna.ba