Najstarija biblioteka Mađarske spašava 100.000 knjiga od najezde buba

Restauratori uklanjaju oko 100.000 ručno vezanih knjiga sa polica srednjovjekovne benediktinske opatije Panonhalma u Mađarskoj, koja je na listi svjetske baštine UNESKO, u nastojanju da ih spase od najezde buba. Radnici uklanjaju knjige sa polica i stavljaju ih u sanduke što je početak procesa dezinfekcije, koji ima za cilj da ubije apotekarske bube, poznate i kao hljebne bube, koje se često nalaze među suhim namirnicama poput žitarica, brašna i začina. Ali je također privlače ljepila na bazi skroba koja se nalaze u starim knjigama.

"Ovo je uznapredovala najezda insektima koja je otkrivena u nekoliko dijelova biblioteke, tako da je cijela kolekcija od ukupno 400.000 knjiga klasifikovana kao zaražena i mora se tretirati istovremeno", rekla je Žofija Edit Hajdu, glavna restauratorka na projektu. "Nikada ranije nismo naišli na takav stepen najezde".

Najezdu buba prvi put su otkrli tokom rutinskog čišćenja biblioteke. Zaposleni su primijetili neobične slojeve prašine na policama, a zatim su vidjeli da su rupe izbušene na nekim knjigama. Nakon otvaranja knjiga, na listovima su se mogle vidjeti rupe koje su bube progrizle.

Da bi se ubile te bube, sanduci sa knjigama se stavljaju u visoke, hermetički zatvorene plastične vreće iz kojih se uklanja sav kiseonik. Nakon šest nedelja u okruženju čistog azota sve bube bi trebalo da budu uništene.

Prije nego što se vrati na police, svaka knjiga će biti pojedinačno pregledana i očišćena. Svaka knjiga oštećena štetočinom biće odvojena za kasnije radove na restauraciji. Opatija u Panonhalmi osnovana je 996. godine. Smještena na sjeverozapadu zemlje, opatija je bila jedno od najistaknutijih vjerskih i kulturnih mjesta u Mađarskoj i cijeloj Centralnoj Evropi i čuva najstariju kolekciju knjiga u zemlji, kao i mnoge od najranijih i najvažnijih pisanih zapisa.

Iako se najstariji i najrjeđi otisci i knjige čuvaju odvojeno i nisu zaraženi, Ilona Ašvanji, direktorka biblioteke rekla je da svako oštećenje kolekcije predstavlja udarac kulturnom, istorijskom i vjerskom nasljeđu.

Opatija, koja se nada da će ponovo otvoriti biblioteku početkom sljedeće godine, vjeruje da su efekti klimatskih promjena igrali ulogu u izazivanju zaraze buba, jer prosječne temperature brzo rastu u Mađarskoj.

"Više temperature su povoljne za život insekata. Do sada smo se uglavnom bavili oštećenjima od buđi i u skladištima i u otvorenim kolekcijama. Ali sada mislim da će se zbog globalnog zagrijavanja pojavljivati sve više i više insekata", rekao je jedan restaurator.

federalna.ba/Beta